Chức năng của tiền tệ và Quy luật lưu thông tiền tệ

Tiền tệ là đồng tiền được luật pháp quy định có các chức năng hợp pháp cho nền kinh tế tại quốc gia đó. Các quốc gia khác nhau có những đồng tiền pháp quy khác nhau và được liên kết bằng tỉ giá quy đổi. Lưu thông tiền tệ là một hoạt động cần thiết để kết nối các thị trường. Tiền tệ sẽ được lưu thông theo một quy luật lưu thông tiền tệ thống nhất giữa các quốc gia với mục đích giao dịch chung.

Các chức năng của tiền tệ bao gồm làm thước đo giá trị, làm phương tiện lưu thông, phương tiện cất giữ, phương tiện thanh toán và là tiền tệ thế giới. Với mỗi chức năng, tiền tệ đều giữ vai trò quan trọng đối với sự vận hành của nền kinh tế.

Là thước đo giá trị

Chức năng đầu tiên thường thấy nhất của tiền tệ là được dùng để biểu thị và làm thước đo giá trị của hàng hóa. Hàng hóa sẽ được đo lường giá trị bằng tiền tệ giống như cách chúng được cân đo bằng các đơn bị đo lường khối lượng. Giá trị hàng hóa được đo lường bằng tiền tệ được gọi là giá cả. Giá cả của hàng hóa chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố: giá trị hàng hóa, giá trị tiền tệ và quan hệ cung – cầu hàng.

>>> Xem thêm: Quy luật kinh tế là gì? Các quy luật cơ bản, tính chất và ý nghĩa

Phương tiện lưu thông

Trong quá trình trao đổi hàng hóa, tiền tệ đóng vai trò như phương tiện giúp lưu thông hàng hóa. Chức năng lưu thông của tiền tệ được diễn ra theo cấu trúc hàng – tiền – hàng. Tức là hàng hóa sẽ được chuyển hóa thành tiền tệ, và tiền tệ lại được lưu thông thành hàng hóa. Ở mỗi thời kỳ nhất định, lượng tiền cần thiết để đảm bảo lưu thông hàng hóa sẽ thay đổi theo quy luật lưu thông tiền tệ của thị trường.

Theo Các Mác, trong cùng thời gian và không gian, lượng tiền cần thiết cho lưu thông được tính bằng thương của tổng giá cả hàng hóa chia số vòng lưu thông của tiền tệ. Tổng giá cả hàng hóa được tính theo công thức giá trung bình của hàng hóa nhân với tổng số lượng hàng hóa được lưu thông. Mức độ tiền tệ hóa trên thị trường càng cao thì chức năng và quy luật lưu thông tiền tệ càng được thể hiện rõ.

Phương tiện cất giữ

Khi được rút khỏi thị trường và được lưu trữ, lúc này tiền tệ đang thực hiện chức năng làm phương tiện cất giữ. Bản chất của tiền tệ là phương tiện đại biểu cho của cải của xã hội với hình thái giá trị. Vì vậy, cất giữ tiền tệ cũng đồng nghĩa với việc cất giữ của cải. Việc cất giữ giúp tiền tệ duy trì sự thích nghi linh hoạt với nhu cầu tiền tệ của thị trường. 

>>> Xem thêm: Quy luật cung cầu là gì? Những điều cơ bản cần biết

Là phương tiện thanh toán

Phương tiện thanh toán là chức năng dễ thấy nhất của tiền tệ với các biểu hiện được diễn ra trong cuộc sống hàng ngày. Khi thực hiện chức năng thanh toán, tiền tệ không còn là môi giới của lưu thông mà trở thành một bộ phận bổ sung. Quá trình lưu thông của tiền tệ được diễn ra độc lập với sự vận hành của hàng hóa. Tiền tệ phải có một sức mua ổn định mới có thể thực hiện chức năng thanh toán này.

Tiền tệ thế giới

Khi thực hiện các chức năng trên ở phạm vị thị trường bên ngoài quốc gia, tiền tệ sẽ thực hiện chức năng trở thành tiền tệ thế giới. Tiền tệ được sử dụng làm tiền tệ thế giới là tiền vàng hoặc các đồng tiền được công nhận giá trị trên nhiều quốc gia. Các đồng tiền như Đô la Mỹ, Bảng Anh hoặc đồng Euro là các đồng tiền thực hiện chức năng tiền tệ thế giới rõ rệt trên thị trường kinh tế hiện nay.

Lưu thông tiền tệ là gì?

Lưu thông tiền tệ là tính chất lưu thông trên thị trường nhằm định giá cho hàng hóa và dịch vụ. Việc lưu thông của tiền tệ được thực hiện tự do theo nhu cầu của các chủ thể tham gia việc trao đổi hàng hóa trong nền kinh tế. Các dòng lưu thông trước đây được thực hiện thông qua tiền mặt. Hiện nay, với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, các dòng lưu thông không sử dụng tiền mặt dần trở nên phổ biến.

Quy luật lưu thông tiền tệ là gì?

Quy luật lưu thông tiền tệ là những quy luật được xây dựng và thực hiện nhằm kiểm soát sự lưu thông của tiền tệ trên thị trường. Nội dung của quy luật này tập trung vào quy định lượng tiền cần thiết cho việc lưu thông hàng hóa. Quy luật lưu thông tiền tệ là nhân tố chủ yếu chi phối quá trình vận động và phát triển của nền kinh tế. 

Công thức của quy luật lưu thông tiền tệ được tính bằng mối quan hệ tỉ lệ thuận giữa lượng tiền cần thiết để thực hiện chức năng lưu thông và tổng giá cả trong lưu thông. Mối quan hệ tỉ lệ nghịch giữa lượng tiền cần thiết này với tốc độ lưu thông bình quân của tiền tệ cũng là nội dung của quy luật lưu thông tiền tệ. Theo đó, quy luật lưu thông tiền tệ có thể được biểu diễn theo công thức: MD= P.Q/V, trong đó:

• MD là số lượng tiền cần thiết để thực hiện chức năng phương tiện lưu thông của tiền tệ.
• P là mức giá cả một hàng hóa.
• Q là tổng số lượng hàng hóa được sử dụng trong lưu thông.
• V là trung bình số vòng lưu thông của tiền tệ.

Tác động của lạm phát với quy luật lưu thông tiền tệ

Lạm phát là sự tăng mức giá của hàng hóa và hiện tượng mất giá của đồng tiền pháp quy. Khi lượng cung trong thị trường không kịp sản xuất để đáp ứng với lượng cầu của người tiêu dùng, đây là xuất phát điểm của lạm phát. Khi sự chênh lệch này ngày càng rõ rệt, giá cả của hàng hóa sẽ tăng cao, dẫn đến tình trạng mất giá của đồng tiền. 

Quy luật lưu thông tiền tệ sẽ bị ảnh hưởng bởi lạm phát. Nội dung của quy luật lưu thông tiền tệ là quy định lượng tiền cần thiết để đảm bảo lưu thông trong thị trường. Khi đồng tiền pháp quy mất giá, thị trường sẽ cần nhiều lượng tiền hơn để duy trì lưu thông hàng hóa. Quy luật trước đó của thị trường sẽ bị phá vỡ và được thay thế bằng một quy luật mới phù hợp với tình hình đương thời của nền kinh tế.

Lưu thông tiền tệ là một hoạt động cần thiết cho quá trình trao đổi hàng hóa trong thị trường. Sự lưu thông của tiền tệ sẽ tuân thủ một quy luật lưu thông tiền tệ nhất định. Quy luật này sẽ bị phá vỡ và thay bằng một quy luật lưu thông tiền tệ khác khi thị trường xảy ra tình trạng lạm phát. Trên đây, bài viết được chia sẻ bởi công ty chứng khoán Yuanta Việt Nam.